Es Santets

Auem començat era celebracion de santets, plegàries o romieuatges des diferents pòbles d’Aran. An lòc pendent era primauera e er estiu. Son trobades de persones generaument ar aire liure ath cant d’un pilaret, ua capèla o un santuari plaçats ena montanha, es sues origines son religioses, dedicades a un sant, a bèth martir o a bèra Mair de Diu. Son manifestacions populares de longa tradicion, fòrça antiques.Començam tamb Sant Joan d’Arròs eth prumèr dimenge de mai e acabam tamb Sant Miquèu de Vilamòs eth 29 de seteme, passant pera Mair de Diu des Desemparats de Montcorbau, Santa Quitèria de Vielha, Sant Antòni de Bossòst, Sant Martin de Corilha de Gessa, Sant Pelegrin d’Arties, Mair de Diu de Montgarri, Santets de Betren, Casau, Escunhau-Casarilh, era Mair de Diu dera Artiga de Lin, Mair de Diu des Nhèus de Gausac o Sant Blai de Les. Era finalitat d’aguesta hèsta, ei era d’obtier proteccion, sustot eth bestiar mès tanben es persones.Aguesta tradicion catolica consistís en peregrinatge des vesins deth pòble, que demòstren ua grana devocion, enquia eth lòc de trobada. Un còp aquiu comence tamb era celebracion d’un acte religiós a on ara fin deth madeish se canten es gòis, cants religiosi populars plens de devocion ath sant o Mair de Diu. Ara seguida se benedís eth tèrme, o es persones, o es animaus e i a eth despartiment dera Caritat un còp benedida: pan, hormatge e vin, actuaument en bèri lòcs aufrissen còca e moscatelh e acabe damb ua petita hèsta, abans pera tarde, despús d’auer dinat pes entorns dera capèla, s’amassauen tà barar ua estona, tostemp ère un balh plan animat, ara lèu s’a perdut. Gauditz de totes eres e mantenguem era tradicion, que non se pèrden!!!!