Nhèu etèrna

Quan veigui era nhèu que va e ven deth cap dera sèrra, a on arribe doriua, a on tanben terrènhe es dies doci, e la dam per segura entara sason d’iuèrn, pensi alavetz en teatre dera vida. Nosati i passam coma espectadors passius, mès tanben coma tinosèles victimes des sues pròpries accions. Totun, arren ei en van, e sajam de víuer aguest moment coma se siguesse er unic, principi e finau d’ua vida finita que non sabem enquia a on poderà arribar. I hèm cap, aquiu naut, damb tota nòsta volentat, en tot cercar era “peada amagada dera libertat” (Schelling) e atau trobar-mos, en nòste hons, en un moviment paradoxau d’autoconsciéncia (ei dehòra a on auem notícia deth nòste interior). Trepejam aguesta nhèu, e tot se concentre ara e ací. Non i a arren mès. Etèrn retorn de çò de madeish. “En fin, arren d’infinit non pòt existir, o s’existís, era infinitud non ei pas infinita”, sentencie Aristotil, ena sua Metafisica. Se mos metem, per tant, magnifics, ei a díder, metafisics, descurbiram damb er Estagirita qu’arrés comence ua accion se non ei damb era intencion d’arribar a ua mèta.

Er uman actue damb era vista metuda en bèra finalitat. Aristotil i persute: “non i a cap moviment infinit, senon ath contrari, pr’amor que tot moviment arribe ara sua fin, e ei impossible que se genère çò que non pòt devier, e aquerò devengut a d’existir per besonh d’ençà deth prumèr moment en qué siguec generat”. Eth motur immobil s’anticipe ar etèrn retorn e ara capacitat d’obrar segontes ua finalitat, coma règla invariabla que Kant place ena rason e que sonque acuelh er uman, eth “fin finau dera creacion”.