Valors

Quan vien mau dades, se sòl invocar eth retorn des valors: educar en valors, recuperar eth valor de tal causa, promòir es valors d’ua destinacion toristica, coma s’en tempsi passadi s’auesse vescut en un món virtuós plen de valors, dauant dera contemporaneïtat perduda qu’a deishat de creir enes supausats valors. Mès, qué ei un valor? Toti es valors son boni per hèt d’èster valors? Ei çò de madeish ua causa valurosa e ua causa damb valors? Béns e valors se pòden confóner? Tanplan que mos botjam en miei de valors, qu’ajuden a interpretar es hèts que succedissen, mès ena societat actuau aguesti valors son restacadi sustot damb es sòs, era vanitat, eth capinaut, er egocentrisme, era arrogància, damb aquera actitud tan pròpria d’aguesti tempsi pandemics des que mos vien a díder qu’eri ac saben tot. En un món atau, aguesti son es valors que regissen. Ei facil endonviar alavetz que i a valors positius e d’auti de negatius. Mès, comencem per inici, qu’en ua columna atau ei lèu lèu eth finau. Ortega didie qu’un objècte gaudís d’ua sòrta de dobla existéncia: d’ua part, compde damb ua estructura de qualitats reaus que percebem, coma serien en un quadre es linhes, colors e formes; e d’ua auta, i a ua estructura de valors que sonque se presenten ara nòsta capacitat d’avalorar, qualitat de tipe irreau coma serie era beresa que sentem en veir un quadre. Dues experiéncies, per tant, dispariones, qu’evolucionen ath long deth temps, e qu’en cas des valors se presenten de forma clara coma fenonèms autentics e vertadèrs, en relacions d’orde e jerarquia, e qu’era nòsta activitat pòrte a preferir, en detriment de d’auti, coma establís Max Scheler, en qui Ortega se base, pr’amor que, en efècte, tostemp seràn preferibles era beresa e era ospitalitat ara fatalitat des mali valors imperants.