Pirenèu universau

Eth Pirenèu ei nòsta pàtria, nòste País, coma ditz Joan Obiols, que torne a aufrir-mos ua naua cronica sus aguest sòn viatge personau e, ath temps, universau, dedicat ara Val d’Aran e es parçans de Comenge, Coseran e Savartés, en libre Viatge universal pel Pirineu. Era Val d’Aran (vol. 9). Un viatge tranquil, plen de bona convèrsa e tanben sapiença, escrit damb paraules senzilhes, que non per açò dèishen de transméter, de forma admirabla, a cada pas, en cada dialòg, tota era informacion que cau saber sus era istòria e, autant, era actualitat deth parçan entà non pèrder er arraïtzment ne, per tant, era autoestima des sòns abitants. Eth Pirenèu, coma Occitania, qu’ei estat fòrça fragmentat, donc era accidentada geografia e es vicissituds dera istòria tanben atau ac an imposat, mès ei devengut aqueth “espaci vitau compartit”, deth quau parle Paco Boya en ua des convèrses, que li permet a Obiols hèr d’eth eth sòn món, damb un imaginari collectiu ric en viuences, ar estil, clar e dirècte, d’un Josep Pla, era referéncia deth sòn admirat Julio Llamazares e aquera curiositat peth territòri qu’encetèren Cela e Espinàs ena nòsta tradicion literària. Mès era guardada d’Obiols non ei pas foranèa, senon d’un pirenènc convençut, qu’obsèrve e detalhe es inquietuds des sòns poblants e s’i apròpe de forma dubèrta e inevitablament solitària, pr’amor qu’atau solem èster es òmes e hemnes de montanha. Quan parle damb Jèp de Montoya, evòque era Pireneida, de Sarrieu, que, coma era Eneida, de Virgili, vò èster ua enterpresa de rehèta collectiva, en tot seguir era tradicion epica de Homèr. Eth Pirenèu universau aquerís caractèr d’ua Itaca interiora que volem recuperar, dilhèu reconquistar e, de ben segur, preservar coma era mielhor contribucion ara sancèra Umanitat.