Semprún

En centenari deth naishement de Jorge Semprún, vau era pena revisitar era sua òbra d’intellectuau deth sègle XX, qu’a passat pes vicissituds d’aqueth sègle infinit que reverbère enes nòsti dies. Liegí, adolescent, El largo viaje, que li meritèc eth prestigiós prèmi Formentor, e le recupèri, plen de soslinhats: “Toti nosati, en blòc, que vam a subervíuer en un percentatge relativament irrisòri, èm era negacion possibla d’aguesta societat. Quèigue sus nosati era desgràcia, era vergonha, era pèira”. Exiliat dera guèrra civil, militant dera resisténcia francesa, victima en camp de concentracion de Buchenwald, un comunista qu’en dèishe d’èster dauant dera sua barbàrie, un afrancesat per mor deth sòn exili que non renóncie ara nacionalitat espanhòla e arribe a exercir de ministre de Cultura. Explique, en Federico Sánchez se despide de ustedes, qu’eth Ministèri de Cultura ei ua creacion dera democràcia, contra era critica abituau des nacionalismes de tota condicion, e rebrembe era arribada dera colleccion deth baron Heirinch Thyssen, negociada peth sòn antecessor Javier Solana, mès damb era reabilitacion pendenta deth palai de Villahermosa entà acuélher eth futur Musèu Tyssen-Bornemisza e qu’ara fin conforme “un espaci fòrça excepcionau”, a pògui mèstres des hons deth Prado e eth Reina Sofía. Un òme sense lòc, perque toti es lòcs son eth sòn o cap. Damb bèri cafès, un riu, libraries, un musèu “e tot ei resòlt: sò en casa”. Filosòf de ciutat, contra era filosofia der arraïtzament der èster de Heidegger. Eth desbrembe der èster, que tan regrète er aleman, ei tà Semprún, “era condicion madeisha dera istoricitat der èster-en-món der òme”, ditz en La escritura o la vida. Per açò, era pregunta fonamentau non ei saber per qué i a èster e non arren, senon per qué er òme experimènte eth besonh vitau de plantejar-se era question deth non-èster, dera sua finitud e, per tant, dera transcendéncia.