Era viuenda en donades

Es dificultats qu’an es persones tà accedir a ua viuenda de loguèr entà residir se generalize enes diuèrsi municipis dera Val d’Aran, a on aqueth format autant coma eth des lotjaments de caractèr toristic an experimentat un notable encariment enes darrèrs ans en aguest territòri.

Mès, quina ei era situacion dera viuenda en Aran? Ara seguida s’aufrís ua grana sòrta de donades, era màger part d’eres oficiaus, sus era situacion actuau d’aqueri mercats dera viuenda e ath torn dera sua evolucion recenta.

Es darrères donades der Incasòl sus era quantitat mieja des fiances depausades a compde de contractes de loguèr en Aran placen era mieja enes 649 èuros mensuaus, çò que supause ua diferéncia de lèu eth 15% respècte er Alt Urgelh, a on se place enes 565.

Aquerò resulte mès a lèu dificil de determinar, pr’amor que practicaments cap des pisi e viuendes que s’aufrissen jos eth format d’arrendament semblen dirigidi ath mercat de loguèr residenciau: excèpte pògues excepcions deth nivèu des 900 èuros mensuaus en Vielha, que se redusissen a dus, eth següent escalèr se trape enes 1.300 èuros mensuaus per un pis de dues abitacions e 72 mètres quarrats en cap-lòc abans de pujar as 1.500 per d’auti de tamanh similar en Bossòst e Garòs, des quaus n’i a disponibles quate, es 1.800 d’un en Salardú o es 1.900 d’un chalet en Arties, en municipi de Naut Aran.

Ena màger part des casi aqueri arrendaments demoren dehòra des possibilitats des familhes damb ingrèssi normaus, segontes donades qu’afrís era Agéncia Tributària a compdar des declaracions der IRPF. Aqueri placen era renda mieja disponible de qui declare aqueth impòst en Vielha en 1.716 èuros, mentre qu’eth conjunt des vesins què a 986. Es quantitats correlatives entà Naut Aran son 2.113 e 995, mentre qu’es de Bossòst se placen en 1.808 e 942.

Mès a lèu a pujar, segontes se deduís deth hèt que Vielha age estat includida entre es municipis de Catalonha enes qu’es prètzi dera viuenda se considere tensionat, quauquarren que succedís se “es persones o familhes” dediquen “mès deth 30% des sòns ingrèssi a pagar eth loguèr o ipotèca”, còsti e servicis includidi, o s’eth prètz de loguèr o crompa puge enes darrèrs 5 ans coma minim “3 punts per dessús der IPC”.

Non, pr’amor qu’era normativa sonque s’aplique as qu’an mès de 2.000 abitants, e se tracte der unic d’Aran qu’eth sòn padron de vesins supere aquera chifra, e en cap de cas se contemple que pogue hèr-se a escala comarcau coma territòri.

Tanben se tracte d’ua qüestion dificila de respóner, pr’amor qu’eth marge se daurís enquia nivèus descomunaus un viatge se ges dera pòga aufèrta que se mantèn per dejós des 2.000 èuros mensuaus. Es aufèrtes des principaus plataformes immobiliàries (Fotocasa e Idealista) registren un notable saut enquiara renda des 6.210 èuros per mes, que, coma mès asequible, demanen per ua viuenda ena Artiga de Lin (Es Bòrdes). E seguissen en tot créisher: 8.000 per un chalet damb garatge en Bagergue, 9.000 per un pis de 90 mètres en Vielha, 14.000 per un apartament de 72 mètres e dues abitacions en Arties, e atau enquia es 25.000 èuros que s’arriben a demanar per un pis de 114 mètres en Beret.

Era màger aproximacion se trape en Cens de Poblacion e Viuenda de 2021 e enes memòries qu’arrecep era Deputacion de Lhèida. Eth prumèr document, der INE (Institut Nacionau d’Estadistica), some 10.838 viuendes en Vielha, Naut Aran e Bossòst. Coincidís damb er organisme comarcau en catalogar coma uedes era cincaua part d’eres: 785 (15% deth totau), 1336 (28%) e 76 (10%) entà, respectivaments, cadun d’aqueri municipis. D’autes 2.062 se consideren d’usatge esporadic e 669 mès coma de baish consum.

Era Generalitat a censades 1.174, que serien ua de cada dotze, damb aguesta distribucion: 838 en Naut Aran, 250 en Vielha, 29 en Bossòst, 25 en Les, 19 en Es Bòrdes, 7 en Vilamòs, 3 en Arres, 2 en Bausen e 1 en Canejan.

Es prètzi son fòrça nauti tà aguest fin de setmana: era mès barata arribe as 183 èuros entà dues nets en un “apartament centric” en Vielha, as 199 de diuendres pera tarde a dimenge meddia en un estudi de Naut Aran e arriben as 375 per aqueres madeishes dues pernoctacions en ua viuenda damb quate lhèts en Bossòst. Aquerò supause ingressar eth loguèr residenciau miei en sonque quate o sies nets damb eth de vacances.