Lauegi

Laueg ei

eth nòm que li dam es aranesiparlants ar esbauç de nhèu e gèu desencadeat en fòrti pendents. De lauegi se’n produsissen fòrça aguesti dies enes montanhes, ben caperades de nhèu, frut d’un iuèrn generós, sustot enes lòcs mès arribents e exposadi, atau coma de forma puntuau e puntèra mos n’informe eth centre de prediccion de lauegi dera Val d’Aran, tot un referent en aguest encastre. Coma val pirenènca e umida, virada tota era ath nòrd, e d’esquia as tèrres de Catalonha e Espanha, aguest país n’a vist, de lauegi, d’ençà deth hons deth temps. E per açò, non patisque, senhor ministre, pr’amor qu’entar aranés, eth laueg ei mès qu’un laueg, en tant que forme part dera sua relacion damb er entorn que l’acuelh, le restaque e tanben le menace. Coma eth laueg, era lengua qu’aperam aranés, forma pròpria occitana, ei, coma quinsevolh aute idiòma, mès qu’un esturment de comunicacion, o, en tot cas, coma escriuíem hè quinze dies en tot rebrembar es paraules de Herder, un utís de pregona comunicacion, en sens que met en comun un prumèr univèrs referenciau, que se pòt veir menaçat peth laueg d’ua globalitat arrasadora, banau e tan prauba en matisi. Er aranés, senhor pòrtavotz, mos da votz entà compréner eth paisatge, eth lòc qu’abitam e era existéncia qu’èm; er aranés permet ar anma arraïtzar-la, hèr relevant aquerò qu’enquia ara non n’ère, entà recéber era totalitat dera vida d’ençà deth nòste parçan finit e isolat, entre es limits d’ua val susceptibla d’èster abitada e suenhada, damb capacitat de conservar-se e recrear-se, coma era lengua ena quau volem demorar entà non pèrder-mos a nosati madeishi.