Soletat der anma

Era anma ei çò de mès delicat der uman. Tan valurosa, indefinida e reservada. Ath long dera istòria a motivat era pensada des grani umanistes, mistics, escrivans e filosòfs. Dauant dera finitud materiau, er anma se lhèue coma ua alendada que semble sauvar eth nuclèu immortau que desiram. Er anma, coma aqueth punt d’interseccion entre era natura e era consciéncia. Er anma, objècte de trabalh d’ua sciéncia especifica, era psicologia, que l’a volut sosméter a analisi e dilhèu a un cèrt encorsetament. Mès, per definicion, ei er anma aquerò que non se dèishe estacar pera sapiença. Tanpòc ei esperit; o dilhèu esperit subjectiu, coma diderie Hegel. “Èster e non saber arren, e èster sense rumb cèrt”, cante Rubén Darío. Paraules que rebrembe eth professor Guillermo Serés ena sua exquisida Istòria der anma, d’ençà dera Antiquitat, era Edat Mieja e eth Sègle d’Aur, recentament publicada. A despièch dera classica contraposicion, Descartes ja reconeishie “era intima union e sòrta de barreja” entre còs e anma, encara que de natures dispariones. Serà Spinoza qui mos ensenharà qu’eth madeish còs ei expression der anma e que, ath còp, aguesta se coneish ad a era sonque quan percep es idèes des afeccions deth còs. Auem, sens dubte, ua viuença der anma dera qu’en podem dar compde. Er uman consistie ena sua anma. Ei vertat ara açò? A on l’a trobam? Quina pòt èster era sua foncion en aguesti tempsi en qué tot ei efimèr e sosmetut ath calcul esturmentau? Quina utilitat pòt auer ua “anma clara e pregona”?, se pregunte María Zambrano. Sonque ac poderam descurbir en “soletat e abandon”.