DELIN E DE LAN
Etica feminista
Per qué i a èster e non pas arren? Per qué existim e mès lèu non? Èster, existéncia, vida e mòrt. Son qüestions fòrça classiques dera istòria deth pensament: preguntes e concèptes semblants, encara que non pas iguales. Totun, d’auti autors, descompdada era existéncia, les reviren e se centren, ath delà, en per qué i a, mès lèu, mau, e non domine pas eth ben, peth dessús de tant de malur e desgràcia. Era etica guanhe era partida ara ontologia. Eth mau semble intrinsèc non sonque ath món, senon ar uman. Mès açò non ei pas un consòl. Mès lèu tot çò de contrari, perque er uman a coma prètzhèt suenhar eth devier der èster, en coexisténcia damb es auti, e açò vò díder, basicament, préner-les, as auti, coma fins en eri madeishi, perque, ara fin, son es auti, er aute, era persona, sagradi. Un estatut que, per tant, non deu èster destruït pera violéncia, fisica o psiquica. Era sacralitat dera persona, que me permet reconéisher-me, ath delà, ena mia identitat d’èster, determine era responsabilitat d’uns damb es auti, en comunautat, en tot préner es deuers de cap a eri, coma manaments que mos concernissen a toti. Damb Kant, auem aprenut que, en efècte, se se pòt, ei perque se deu. Mielhor dit: se deu, per tant, se pòt. En açò se base er imperatiu categoric e, en ensem, eth sòn sistèma etic, mès non atau, ena practica d’un món, uet de fonaments, e virat de cap ara etica der utilitarisme, de çò que servís e çò que non, deth domèni e era rason esturmentau. Atau, as pòrtes d’un nau dia internacionau contra era violéncia de genre, eth “non ei non” qu’entonam vò díder qu’er auta, era persona, en concrèt, era hemna, non ei eth tòn esturment, ne t’aperten, ne ès peth dessús d’era ne d’arrés. Non ei tua. Era ei liura e autonòma. Era ei intocabla. Sagrada.