DELIN E DE LAN
Comèdia
Er an 2021 serà rebrembat tanben laguens d’aguesta etapa dera umanitat condicionada pera pandèmia. Mès, en corròp de commemoracions succedides, destaque era deth setau centenari dera mòrt de Dante Alighieri. Mos a legat òbres classiques coma Vita Nuova, composicion d’amor e consòl pera sua aimada Beatritz, e era mès coneishuda de Commedia o Divina Comèdia, que comence nel mezzo del cammin di nostra vita, ara mia edat apruprètz, mès sonque pogui sajar d’admirar-ne era sua monumentalitat.
Torni a lieger-la, a estones, dera man dera prumèra qu’è agut, era revirada ath catalan per Joan F. Mira, mentre ressòne aguesta alegoria dera vida coma procès de purificacion espirituau e perfeccionament enquiara contemplacion divina. Damb tot tipe de connotacions, plantejaments retorics e coneishements dera tradicion literària, filosofica e scientifica, Dante hig elements dera literatura apocaliptica-profetica de Joaquim de Fiore, que despartís era Istòria entre es edats deth Pair, o der Antic Testament; der Hilh, o deth Nau Testament; e der Esperit Sant, qu’encara aurie d’arribar per miei dera destruccion dera societat pecadora renauida per ua Glèisa espirituau en un nau Paradís.
Jos es principis deth còsmos, era rason e era fe, Dante se guide ena poesia per Virgili e Estaci e ena fe per Matelda, Beatritz e Sant Bernat, e dividís era vida entre eth Lunfèrn des pusillanimes, es non batiadi, luxuriosi, gorjudi, avars e maugastadors, irascibles, furiosi, violents, fraudulós e traïdors; eth Purgatòri des negligents, supèrbs, envejosi, feniants; e eth Paradís des amorosi, savis, combatents dera fe, justi, contemplatius e benaürats. Ara mos manquen guides e sapients, e mos semble que viuem entre eth lunfèrn e eth purgatòri de tanti pecats cometudi per òme contemporanèu, en aguesta comèdia tragica qu’ei era vida, ara demora d’un paradís tostemp per vier.