Literatura

M’agraden es dies de pluja e broma baisha, que caracterizen tant era nòsta val. Quan Aran s’amare d’aguesta bòira, brotoe dempús eth verd intens dera vida plea. Pendent aguesti dies de primauera joiosa s’embromen tanben es nòsti pensaments e sentiments damb tota sòrta de constipats e alèrgies que mos acacen sense pietat.

Ath temps, demore eth viu rebrembe des jorns vescudi ara calor des trobades tant sociaus e religioses que, coma era de Santa Creu de Salardú, evòquen es retrats de grop d’epòca passada damb insignes personalitats que, coma Mossen Condò, viren de rostre e posicion, mètres mès enlà, gràcies a ua descubèrta recercaira, quan le credíem veir ath pè dera creu romanica, qu’encara ges aué, tanti sègles dempús, a benedir es punts cardinaus de Pujòlo estant. Mès tanben ressònen es trobades literàries de casa nòsta, coma era deth Black Mountain, tan aluenhat der univèrs deth literat aranés, damb escrivans, lectors e es personatges qu’abiten es sues òbres e nosati tanben èm, ath temps, poblades deth mau e deth ben que mos definís, ena nòsta condicion ambigua, damb es sues istòries particulars, fòrça viatges ara lum deth relat dera grana Istòria, perque non sonque de novèla nera s’i parle, senon de, en ensem, eth naut valor dera literatura, tanben ua redescubèrta entà jo, pr’amor que me supòse refugi e solatjament, dera man, darrèrament, de Sebald, Hamsun, Musil o Broch, ara fin de cada jorn laborau e quan era atencion mentau m’ac permet. Era literatura, vida narrada, forma intensa de vida e vida mès enlà dera pròpria, tan limitada, sauve es causes deth desbrembe, reten eth detalh d’aquerò que permet mantier viua era vida.

“Era novèla ei era epopèia d’ua epòca”, ditz György Lukács damb ressonàncies hegelianes. Era literatura, coma er art, redimís era vida e, ara fin, a nosati madeishi.