DELIN E DE LAN
Un aute
Bèth temps ha que li dongui torns a ua des frases mès coneishudes deth poèta Arthur Rimbaud, sustot a compdar dera lectura dera novèla Jo ei un aute, dera monumentau òbra Septologia, der escrivan Jon Fosse. Aguesta qu’ei un jòc de miralhs damb un protagonista qu’escindís eth sòn jo coma se siguesse un aute, o de hèt ei un aute parion, en ua des narracions mès singulares des darrèri tempsi. En efècte, Rimbaud definís atau ath subjècte modèrn, quan en 1871 envie ua carta ath professor Izambard ena quau regrète que “seguir eth bon camin” ei incompatible damb er “esbauç de toti es sentits”, pr’amor que non se pòt servir ath temps ara societat e ara poesia.
Rimbaud desafie eth subjècte definit per Descartes (cogito ergo sum): “Ei faus díder: jo pensi. S’aurie de díder: me pensen. Excusi eth jòc de paraules.
Jo ei un aute”. Je est un autre. Eth poèta desafie era istòria deth pensament d’ençà deth mandat de conéisher-se a un madeish.
Qui ei eth jo que parle? Eth d’ara o eth de hè un temps? Eth que camine o eth que trabalhe? Eth que me percebi o era imatge qu’an bastit es auti de jo? Se jo sò eth que me pensen es auti, alavetz òc, jo ei un aute. Me semble ua bona descubèrta, fòrça temptadora totun, pr’amor deth descargue de responsabilitat que pòt supausar. Ai era responsabilitat, virada civil dera vielha culpabilitat.
Eth jòc pòt èster dangerós, e de hèt inaugure era sua tempsada en lunfèrn, a on patís diuèrses metamorfòsis, e per aquerò aquiu ja avertís que “se li deuien diuèrses ues autes vides”. E atau, “se succedissen mil vides”, comente er escrivan Sylvain Tesson, que ven de publicar er exquisit Un ostiu damb Rimbaud. Eth jo non ei permanent, se dividís, en açò que dempús Rimbaud definirà es nòsti tanti lhòcos viraments.