Occident

A hèt ueitanta ans deth desbarcament mès famós, eth que protagonizèren es tròpes aliades en Normandia, eth 6 de junh de 1944, en un nau contèxte de guèrra laguens e as pòrtes d’Euròpa. Er hèt rebrembe eth succés dera qu’ei considerada coma era victòria dera libertat contra eth totalitarisme, amassa damb er auanç colossau, dues setmanes dempús, der Exèrcit Ròi ena Operacion Bagration, en tot encetar era darrèra fasa d’aquera guèrra que perdec eth tresau Reich. Mès, a un dur prètz de mòrt e destruccion. Segontes Churchill, eth Nau Món gessec ath rescat e liberacion deth Vielh Món. Passat un mes, es aliats amassadi en Bretton Woods placèren es bases deth nau orde economic globau entà hèr front as desastres deth nacionalisme economic, era Grana Depression e eth fascisme des ans trenta. Aquera aliança, damb egemonia americana, diboishaue un nau Occident, aué tan criticat pes sòns adversaris coma regretada era sua pèrta pes autoritarismes nostalgics. Sonque cau liéger nauetats coma Era derròta d’Occident, d’Emmanuel Todd, damb tèsis critiques sus era fin des Estats-nacion, eth nihilisme occidentau e eth sòn protestantisme zòmbi e era infravalorada Rússia de Putin, dauant d’Eth laberint des esbarricats, d’Amin Maalouf, que met en contèxte Occident damb eth Japon de Meiji, era Rússia sovietica e es poténcies de China e Estats Units, en tot daurir era esperança a un món rebastit sus era prosperitat, era libertat e eth dret internacionau. Eth controvertit Spengler siguec des prumèri, ara fin dera prumèra guèrra mondiau, en avertir sus Era decadéncia d’Occident. Tanben Heidegger, enes ans quaranta, anonciaue era fin dera istòria der òme occidentau, perdut entre eth calcul e era explotacion deth món. Totun, Occident signifique quèir, declinar, a on se cògue eth solei, un solei que, a despiech de tot, ges e se cògue tà toti cada dia.