Mijaran

Se complissen 25 ans deth bastiment deth nau Santuari de Mijaran, prebotjat per alavetz archiprèste Mn. Jusèp Amiell. Ena omilia dera hèsta dera patrona de Vielha e Aran, mos coheisse qu’eth temple auie de servir entà acuélher eth culte soentejat des feligrèsi, objectiu que s’a vist amendrit pera manca de caperans e un descens dera practica religiosa enes darrèri ans, mès qu’a sabut compatibilizar damb era realizacion d’activitats culturaus. Totun, cultura e culte se dan era man ena delectacion der esperit. Damb eth viu rebrembe des aiguats deth Garona de 2013, Amiell se mòstre tracassat pera presa plaçada ath costat dera glèisa, e persute tanben ena òbra sociau hèta d’alavetz ençà damb eth concors der anhorat Mn. Joan Caseny. Mijaran a estat objècte de diuèrses vicissituds, damb des.hètes e rebastiments, reflèx dera nòsta istòria convulsa, enquiath polverin dera guèrra civil. En da testimòni era conviuença dera glèisa modèrna damb era roeïna dera antiga d’origina romanica. Aquiu siguec a on, en sègle XIII, es aranesi neguèren era legitimitat des parents de Jaime I, pr’amor que non reconeishien un aute senhor que non siguesse eth rei, coma liegem en article Mijaran, cunhèra dera istòria aranesa e mair der ensenhament, d’Enrique Vidal e Arturo Calbetò, sus aguest parçan, que tanben podem méter en contèxte per miei dera Istòria dera Glèisa en Aran, d’Amiell. Es representants politics e eclesiastics auien de presentar-se “ath deuant der Autar Major de Mijaran entà jurar sus eth Missau es Privilètges, Usi, Costums e Libertats dera Val d’Aran”. Quan es agostins abandonen Mijaran a finaus deth sègle XVIII, Aran demore sense escòla de gramatica, vuet que pòrte ath sindic a demanar ath rei ua escòla en Vielha. Mijaran a vengut eth nòste centre collectiu, un lòc subergessent, de significat fòrt e ressonàncies simboliques e espirituaus, pr’amor que, coma explicaue Mircea Eliade, un santuari se place en centre deth món, deth nòste món.