Reconquèsta

Es montanhes que mos entoren an acuelhut tot tipe de succèssi ath long dera istòria. Un d’aguesti episòdis ei eth deth maquis, per miei dera Operacion Reconquèsta, deth quau se’n commemòre enguan eth 80au aniversari. Dilhèu ei vertat qu’eth temps ac guarís tot e qu’era istòria a de besonh d’ua maduracion collectiva. Poderie èster eth cas d’aguesta herida dubèrta ena istòria dera resisténcia antifascista tant entath territòri e era gent que le rebrembe damb tristesa, coma entàs protagonistes e es sues familhes, qu’an patit er exili e era repression deth regim, de viatges tanben deth pròpri partit comunista, coma siguec eth cas de Jesús Monzón, cap der operatiu falhit. Dilhèu siguec ua aventura, mès non pas ua lhocaria, coma remèrque er istorian Fernando Hernández, enes jornades deth Memoriau Democratic. Era operacion responie ara logica de provocar era queiguda de Franco, dempús dera liberacion de París e era derròta de Hitler e Mussolini. Mès, es aliats ja auien pactat era particion d’Euròpa damb Stalin, mentre era gent des nòsti parçans auie pòur, cansada dera recenta guèrra espanhòla. Es guerrilhèrs ocupèren prumèr Bossòst, damb combats en Es Bòrdes, mès demorèren as pòrtes des endrets mès estrategics, en ua retirada qu’arribèc as dètz dies e semble qu’ordenada per López Tovar. Son de justícia es declaracions de Lòc de Memòria e de reparacion e reconeishement d’aguesti combatents, que lutèren entà liberar França, país ath quau arribèren tanti refugiats damb tantes reticéncies, en ua istòria qu’aué mos interpèlle dauant des reaccions contra era immigracion e es actuaus moviments nacionaupopulistes, coma naua pèth antiillustrada, irracionau e antidemocratica. Per açò, eth rebrembe met en valor eth prètzhèt des generaciones d’ara entara reconquèsta des valors democratics dera conviuença, eth pluralisme, era solidaritat, era libertat e era igualtat.