Dempús d’Auschwitz
Era pregunta peth mau subergés as ueitanta ans dera liberacion d’Auschwitz, eth camp de concentracion, extermini e trabalhs forçats qu’eth nazisme creèc tà dar a mòrt a mès d’un milion de persones, era màger part judius. A on ère Diu?, o a on ère er òme?, son variables dera madeisha question, dauant des fotografies deth Musèu Judiu Oshpitzin, coma era des deportadi jos eth contròl des guàrdies nazis, mentre son observadi d’ençà des hièstres pes vesins dera localitat. Ath delà deth risc de redusir Auschwitz a ua sòrta de mite negatiu, semble qu’aguest event, coma punt d’inflexion en devier dera umanitat, demore acornerat sonque ena memòria des pògui superviuents e des programes oficiaus de rebrembe collectiu. Ac avertic eth teològ Johann B. Metz: “viuem cada còp mès en ua epòca d’amnèsia culturau”. Auschwitz met de relèu era possibilitat deth podèr coma un absolut qu’ac domine tot, sustot era vida umana, que demore redusida a nuda vida, segontes Agamben. Nuda vida ei era vida despolhada de quinsevolh estatut juridic e religiós, era vida sosmetuda ath designi deth sobiran damb capacitat d’exterminar-la. Ei eth triomf dera biopolitica, coma diderie Foucault, ena quau es còssi son organs disciplinadi entara produccion o son dirèctament excludidi pr’amor que non servissen. Aué, quan vedem ar òme mès ric deth món en tot hèr campanha pera ultradreta alemana, en tot lheuar eth braç en salutacion fascista, quan eth president d’Estats Units plantege ua limpiesa etnica en Gaza, decrète deportacions massives e parlam deth son combat contra era immigracion per miei de batudes enes ciutats coma s’es migrants siguessen sanglièrs, quan liegem en quauqui mieis ua cèrta banalizacion deth neofascisme, quan s’estigmatize ath vulnerable en casa nòsta e era nòsta vida ei sosmetuda ath domèni tecnic e economic, era imatge deth musèu judiu, entre era pòur e era indiferéncia, reviu ena consciéncia pera pregunta futura entà saber en quin costat èrem tanben nosati.
