‘Zeitenwende’

Cada generacion sòl auer era sensacion que patís ua crisi d’epòca, coma testimòni viu d’un cambi de dimensions istoriques. Era istòria non s’acabèc damb era quieguda deth Mur de Berlin, e d’ençà de Berlin mos arriben aué es senhaus d’aguest punt d’inflexion qu’eth cancelièr Olaf Scholz batièc damb eth nòm de Zeitenwende ara hè tres ans, damb motiu dera invasion russa d’Ucraïna. Es alemands son mèstres en nomentar es realitats damb era sua lengua tan rica e beròia. En efècte, aué “eth món ja non ei eth madeish d’ager”, pr’amor que mos cau plantejar s’eth podèr pòt violar era lei e se permetem que dirigents coma Putin pòden portar-mos “entara epòca des granes poténcies deth sègle XIX”, o “s’amassam era fòrça entà méter limits” as naui belicistes, hèt que requerirà dera “nòsta pròpria fòrça”. Es paraules deth sociaudemocrata, qu’ara darà eth relèu ath conservador Merz, dempús d’ues eleccions de fòrta pujada dera ultradreta, ressònen mès actuaus. Aué, Ucraïna ei abandonada pera naua administracion d’Estats Units, ath temps qu’aguesta s’apròpe a Rússia e ignòre Euròpa. Eth món se conforme ath torn des granes poténcies, mentre auancen es modèls de democràcia autoritària e d’autocràcies electoraus o corporatives. Eth desmantelament dera proteccion sociau qu’aufrien es Estats de benèster, es desigualtats entre païsi, era desindustrializacion de fòrça regions e ua globalizacion de capitaus expliquen en bona part er auanç des nacionaupopulismes, qu’invertissen era causalitat deth fenomèn, en tot presentar era immigracion coma problèma e non coma simptòma, per exemple. En miei d’aguesta Zeitenwende, dilhèu mos calerie recuperar eth concèpte deth Lebenswelt, ua auta paraula alemanda que se referís ath “món dera vida”, introdusit peth filosòf Husserl e revisitat per Habermas entà ua accion comunicativa orientada ar enteniment, teoria criticada pera sua suposada ingenuïtat, mès qu’ei tan besonh aué, pr’amor que supère era alienacion sociau, era desorientacion e era logica esturmentau.